İş yerinde kart basmayan işçinin mesaisi nasıl ispatlanır sorusu, özellikle giriş-çıkış sistemi olmayan veya işveren tarafından kayıtlar düzenli tutulmayan işyerlerinde en sık karşılaşılan uyuşmazlıklardan biridir. İşçinin çalışma saatlerinin elektronik sistemlerle tespit edilememesi, fazla mesai alacağının tamamen ortadan kalktığı anlamına gelmez. Yargıtay’ın yerleşik kararlarına göre, işçinin çalışma düzeni, tanık beyanları, yazılı kayıtlar, dijital veriler ve işin niteliği gibi birçok unsur mesainin ispatında dikkate alınır.
Kart Basmayan İşçinin Fazla Mesaisi Hukuken Geçersiz Sayılır mı?
İşyeri kart okutma sistemi kullanmıyorsa veya işveren bu kayıtları tutmuyorsa, işçinin fazla mesaisini ispatlama hakkı ortadan kalkmaz. İş Kanunu’na göre çalışma sürelerinin ispatı, işverenin yükümlülüğündedir. Yargıtay, zaman çizelgesi veya elektronik kayıt tutulmamasını “işçi lehine” bir yorum nedeni olarak kabul etmektedir. Bu nedenle işverenin eksik belge düzenlemesi, ispat yükünün işçi aleyhine çevrilmesine yol açmaz.
İşveren Kart Basma Sistemini Uygulamıyorsa Sorumluluk Kime Aittir?
İşverenin giriş-çıkış kayıt sistemini kurmaması veya doğru işletmemesi, çalışma süresini ispat külfetini ortadan kaldırmaz. Yargıtay’a göre işveren, işçilerin fiili mesailerini gösterecek kayıtları tutmak zorundadır. Tutulmamışsa, işçinin beyanları ve delilleri daha güçlü şekilde değerlendirilir.
İş Yerinde Kart Basılmadığında Fazla Mesai Hangi Delillerle İspatlanır?
Kart okutma sistemi bulunmayan işyerlerinde mesainin ispatı için birçok alternatif delil türü bulunmaktadır. Mahkemeler, delillerin bir bütün olarak değerlendirilmesi gerektiğini kabul eder. Aşağıdaki deliller 2026 yılı Yargıtay kararlarında en güçlü kabul edilen yöntemlerdir.
Fazla Mesainin İspatında Kullanılabilecek Başlıca Deliller
İşçi fazla mesai yaptığını farklı delil türleriyle ispat edebilir. Aşağıdaki unsurlar, Yargıtay uygulamasında fazla çalışma iddiasını destekleyen ve mahkemeler tarafından en sık dikkate alınan delil gruplarını özetlemektedir.
Tanık Beyanları
En güçlü delil türlerinden biri tanıklardır. İşçinin fazla mesai yaptığını gören, birlikte çalışan veya aynı vardiyada bulunan tanıklar davanın seyrini doğrudan etkiler. Yargıtay, özellikle tutarlı tanık anlatımlarını fazla mesai davalarında belirleyici kabul etmektedir.
Parmak İzi, Turnike, Kamera ve Dijital Sistem Kayıtları
Kart okutma sistemi olmasa bile birçok işyerinde kamera, turnike, parmak izi cihazı veya bilgisayar log kayıtları bulunur. Bu tür dijital veriler, işçinin işyerinde bulunduğu saatleri göstererek fiili mesai süresinin ortaya konulmasına önemli katkı sağlar.
Mail Yazışmaları ve WhatsApp Mesajları
İşçinin mesai saatleri dışındaki e-posta ve mesajlaşmaları, şirket içi talimatların gönderim saatleri ve iş akışına ilişkin yazışmalar mahkemeler tarafından delil olarak kabul edilmektedir. Özellikle akşam geç saatte gönderilen e-postalar, fiili çalışmanın mesai sonrasına taştığını gösteren önemli bir işarettir.
İşin Niteliği ve İş Yoğunluğu
Yargıtay, düzenli olarak yoğun çalışma gerektiren sektörlerde (market, depo, güvenlik, restoran gibi) işçinin fazla mesai yapmış olmasını kuvvetli ihtimal olarak değerlendirir. İşin organizasyonu ve iş yoğunluğu, başlı başına fazla çalışma karinesi oluşturabilmektedir.
Servis Giriş-Çıkış Saatleri
İşyerine servisle gelip giden çalışanlar için servis listeleri ve güzergâh saatleri, fiili mesaiyi gösteren önemli deliller arasındadır. Servis saatleri çoğu zaman vardiya başlangıç ve bitiş saatleriyle doğrudan bağlantılı olduğundan, fazla çalışma iddiasını destekleyici nitelik taşır.
Üretim ve Satış Raporları
Üretim bandında çalışan işçiler için günlük üretim tutanakları, satış personelleri için işlem ve ciro kayıtları mesainin yoğunluğunu ve sürekliliğini ortaya koyabilir. Bu veriler, doğrudan saat göstermese de fazla çalışma iddiasını dolaylı biçimde güçlendiren önemli karine delilleridir.
Yargıtay’ın Kart Basmayan İşçilerle İlgili Emsal Kararları
Yargıtay, elektronik giriş çıkış kayıtlarının tutulmamasını çoğu zaman işverene kusur olarak değerlendirmekte ve işçi lehine yorum yapmaktadır. 9. Hukuk Dairesi’nin birçok kararında, işyerinde sistem olmamasının ispat gücünü zayıflatmadığı; tanıkların ve iş akış kayıtlarının yeterli olduğu belirtilmiştir.
Kart Basılmamasının Mazereti Olur mu?
Bazı işyerlerinde yoğunluk, işveren talimatı veya şef yönlendirmesiyle işçiler kart basamamaktadır. Bu durumda işçi kusurlu sayılmaz. İşverenin talimatıyla kart basılmadığı tanıklarla veya yazışmalarla ispatlanabiliyorsa, fazla mesai alacağı tam olarak korunur.
İşçinin Kart Basmadığı Günlerde Fazla Mesai Nasıl Hesaplanır?
Kart basılmayan günlerde mesai hesabı tanık beyanları, yazışma saatleri, iş yoğunluğu ve iş organizasyonuna göre bilirkişi tarafından yapılır. İşçinin düzenli olarak belirli bir saate kadar çalıştığı tanıklarla doğrulanıyorsa, o saat mesai hesabında temel alınır.
İşverenin Tek Taraflı Kayıtları Her Zaman Geçerli midir?
İşverenin tuttuğu bazı çizelgeler mesaiyi eksik gösteriyor olabilir. Yargıtay, işveren kayıtlarının tek başına bağlayıcı olmadığını; diğer delillerle doğrulanması gerektiğini kabul etmektedir. Bu nedenle işveren çizelgesi düşük gösteriyorsa işçi bunu tanık ve dijital delillerle çürütebilir.
Kart Basmayan İşçinin Mesaisi Güçlü Delillerle İspatlanabilir
İş yerinde kart basmayan işçinin mesaisi nasıl ispatlanır sorusunun yanıtı, yazılı belgelerin yokluğunda bile birçok farklı delil türünün kullanılabileceğini göstermektedir. Yargıtay’ın yaklaşımı, elektronik kayıt eksikliğinin işçiyi zayıflatmadığı; aksine işverenin sorumluluğunu artırdığı yönündedir. Bu nedenle tanık beyanları, yazışmalar, kamera kayıtları ve işin niteliği gibi unsurlar mesainin ispatında kritik rol oynar.
Zorla Fazla Mesai Yaptırılan İşçi Neler Talep Edebilir?
Zorla fazla mesai yaptırılan işçi aşağıdaki hakları talep edebilir:
- İş sözleşmesini feshederek kıdem tazminatı alacağı,
- İş sözleşmesini feshederek yıllık izin alacakları,
- İş sözleşmesini feshederek fazla mesai alacağı,
- İş sözleşmesini feshederek ücret alacakları,
- İş sözleşmesini feshederek hafta tatili ücretleri,
- İş sözleşmesini feshederek genel tatil süreleri için doğan alacaklar talep edilebilir.
Sık Sorulan Sorular – İş Yerinde Kart Basmayan İşçinin Mesaisi Nasıl İspatlanır?
Fazla mesainin nasıl ispatlanacağı, hangi delillerin daha güçlü kabul edildiği, tanık beyanlarının hangi durumlarda yeterli olacağı ve işçinin kart basmaması hâlinde haklarını nasıl koruyabileceği hakkında birçok soru gündeme gelmektedir. Aşağıdaki SSS bölümü, uygulamada en çok merak edilen konuları kısa ve anlaşılır şekilde açıklamaktadır.
İşçi fazla mesai yaptığını nasıl ispatlar?
İşçi fazla mesaiyi tanık beyanları, yazışma saatleri, dijital kayıtlar, görev talimatları ve işin niteliğine ilişkin delillerle ispatlayabilir. İşveren kayıt tutmadıysa ispat yükü işçi lehine genişler.
Fazla mesai tanıkla ispat edilir mi?
Evet. Yargıtay’a göre tanık beyanı, özellikle kayıt tutulmayan veya eksik tutulan işyerlerinde en güçlü delillerden biridir. Aynı dönemde çalışan tanıkların beyanı daha etkili kabul edilir.
Mesaiye kalınmadığında tutanak tutulur mu?
İşyerinin uygulamasına göre tutanak tutulabilir ancak bu zorunlu değildir. Tutanak bulunmaması işçiyi dezavantajlı duruma düşürmez; diğer deliller kullanılabilir.
Parmak izi ile mesai takibi yasal mı?
Parmak izi sistemi KVKK çerçevesinde açık rıza alınarak kullanılabilir. Mahkemelerde bu kayıtlar mesai ispatında güçlü delil niteliği taşır.
Fazla mesai yaptığımı nasıl kanıtlarım?
Mail saatleri, kamera görüntüleri, tanık beyanları, görev listeleri, vardiya çizelgeleri ve servis saatleri ispat için kullanılabilir. Delillerin bir bütün olarak sunulması önemlidir.
Tanıkla ispat sınırı ne kadardır?
Tanık beyanı, işin düzenli olarak fazla mesai gerektirdiği işyerlerinde geniş şekilde kabul edilir. Ancak beyanın somut, tutarlı ve davayla ilişkili olması gerekir.
Fazla mesai nasıl kanıtlanır?
Kayıtların olmadığı işyerlerinde tanıklar, yazışmalar, kamera kayıtları, parmak izi raporları ve iş yoğunluğu analizleri ile fazla mesai kanıtlanabilir.
En az ispat kuralı nedir?
İşçi fazla mesai iddiasını makul delillerle desteklemek zorundadır. En az iki tanığın bulunması ispat gücünü artırsa da zorunlu değildir.
Fazla mesai davası geriye dönük kaç yıl sürer?
Fazla mesai alacaklarında zaman aşımı süresi 5 yıldır. İşçi son 5 yıla ilişkin tüm fazla mesai alacaklarını talep edebilir.
Bir işçi 45 saatten fazla çalışırsa ne olur?
Haftalık 45 saatin üzerindeki her çalışma fazla mesai sayılır ve yüzde 50 zamlı ücret ödenmesi gerekir. İşçinin onayının alınması da gereklidir.
Senedin hatır için verildiği tanıkla ispat edilebilir mi?
Hatır senedinin varlığı tanıkla ispatlanabilir ancak hâkim delillerin somutluğunu ve taraflar arasındaki ilişkiyi yakından değerlendirir.
İşveren işçi ücretini ödediğini tanık deliliyle ispat edebilir mi?
Ücret ödendiğini kanıtlamak işverene aittir. Kural olarak banka kayıtları gerekir; tanıkla ispat sadece istisnai hâllerde kabul edilir.
Fazla mesai ücreti alamayan işçi ne yapmalı?
İşçi önce işverene yazılı başvuru yapmalı, sonuç alınmazsa arabuluculuk yoluna başvurmalı ve devamında dava açmalıdır. Delillerin korunması önemlidir.
Fazla mesai 270 saati aşarsa ne olur?
Yıllık en fazla 270 saat fazla mesai yapılabilir. Bunun aşılması işverenin sorumluluğunu artırır ve işçiye ek tazminat talepleri doğurabilir.
Fazla mesai davası nasıl açılır?
Dava açmadan önce arabuluculuk zorunludur. Arabuluculuk sonuçsuz kalırsa işçi, delilleriyle birlikte iş mahkemesinde dava açabilir.
8 saat çalışmada kaç saat mola hakkı var?
8 saatlik çalışma süresinde işçinin en az 1 saat ara dinlenme hakkı vardır. Ara dinlenmesi çalışma süresinden sayılmaz.
İşçi fazla mesai ispat yükü Yargıtay kararları ne diyor?
Yargıtay, kayıt tutulmayan veya eksik tutulan işyerlerinde ispat yükünü işçi lehine geniş yorumlamaktadır. Özellikle tanık anlatımları belirleyici kabul edilir.
İşe giriş çıkış kart sistemi zorunlu mu?
Kart sistemi zorunlu değildir ancak işveren çalışma sürelerini ispatlamakla yükümlüdür. Sistem yoksa işçi lehine yorum yapılır.
Halen işyerinde çalışan işçinin tanıklığı geçerli mi?
Evet. Aynı işyerinde çalışan tanıkların beyanları geçerli ve güçlü kabul edilir. Ancak baskı altında olup olmadıkları hâkim tarafından ayrıca değerlendirilir.
Fazla mesai yasal olarak nasıl ispatlanır?
İspat, tanıklar, dijital kayıtlar, yazışmalar, işin niteliği ve çalışma düzeniyle yapılır. Delillerin tutarlı olması önemlidir.