İş veren kıdem tazminatını eksik öderse ne yapılır? sorusu, özellikle iş sözleşmesi sonlandırılan işçilerin en sık araştırdığı konuların başında gelir. Kıdem tazminatı, işçinin en az bir yıl çalışmış olması ve iş sözleşmesinin kıdem tazminatı almaya uygun bir nedenle sona ermesi halinde doğan önemli bir haktır. Ancak uygulamada işverenlerin tazminatı eksik hesaplaması, belirli kalemleri tazminattan düşmesi veya hiç ödeme yapmaması sık karşılaşılan bir sorundur. Bu rehberde eksik ödeme durumunda izlenecek yol, başvuru mercileri ve işçinin haklarını güvence altına alma yöntemleri ayrıntılı biçimde ele alınmaktadır.
Kıdem Tazminatının Eksik Ödenmesinin En Yaygın Nedenleri
İşverenler kimi zaman bilinçli kimi zaman ise yanlış hesaplama nedeniyle kıdem tazminatını eksik ödeyebilir. En yaygın nedenler arasında yanlış brüt ücret esas alınması, yol-yemek gibi düzenli ödemelerin hesaba katılmaması, fazla mesai dahil edilmemesi veya kıdem yılının hatalı hesaplanması yer alır. Bazı işverenler ise işçinin hak iddia etmeyeceğini düşünerek tazminatı bilinçli olarak eksik hesaplayabilir. Bu nedenle işçinin aldığı tazminatı mutlaka kontrol ettirmesi önemlidir.
Kıdem Tazminatı Hesaplamasında Hangi Ödemeler Dahil Edilmelidir?
Kıdem tazminatı hesabında yalnızca çıplak maaş değil, düzenli ve süreklilik taşıyan tüm ek ödemeler dikkate alınmalıdır. Yemek ücreti, yol parası, prim, kasa tazminatı, ikramiye ve işçiye düzenli sağlanan tüm ayni yardımlar tazminat hesabına dahil edilir. Ayrıca işçinin brüt ücreti üzerinden hesaplama yapılmalıdır. Bu nedenle eksik ödeme genellikle bu ek ödemelerin hesapta yer almamasından kaynaklanır.
İş Veren Kıdem Tazminatını Eksik Öderse Ne Yapılır?
İş veren kıdem tazminatını eksik öderse ne yapılır? sorusunun cevabı işçinin izlemesi gereken belirli adımlara dayanır. İlk olarak işçi, eksik ödemenin nedenini öğrenmek için işverenden yazılı açıklama talep edebilir. Ardından hesaplamayı profesyonel bir hukukçuya veya iş hukuku uzmanına inceletmesi önerilir. Eksik ödeme kesinleştiğinde işçi herhangi bir hak kaybı yaşamadan yasal yollara başvurabilir.
Eksik Kıdem Tazminatı İçin Arabuluculuğa Başvuru
Kıdem tazminatı işçilik alacağı niteliğinde olduğu için dava açmadan önce arabulucuya başvuru zorunludur. İşçi, eksik ödemenin tespit edilmesinin ardından arabuluculuk bürosuna ücretsiz şekilde başvurarak süreci başlatabilir. Arabulucu, tarafları müzakereye çağırır ve işveren eksik kısmı ödemeyi kabul ederse anlaşma sağlanır. Bu anlaşma ilam niteliğinde olup doğrudan icraya konulabilir.
Arabuluculukta Anlaşma Sağlanamazsa Ne Olur?
Taraflar arabuluculuk görüşmesinde anlaşamazsa süreç “son tutanak” ile sona erer. Bu tutanak işçinin eksik kıdem tazminatı için dava açabilmesi adına zorunlu belgedir. İşçi isterse iş mahkemesinde alacak davası açabilir. Dava sürecinde bilirkişi hesaplaması yapılarak eksik tazminat miktarı detaylı biçimde belirlenir.
Eksik Kıdem Tazminatına Faiz Uygulanır mı?
Kıdem tazminatının eksik ödenmesi halinde işçi yalnızca farkı değil, fark tazminatının faizini de talep edebilir. Yargıtay’a göre kıdem tazminatında faiz, iş sözleşmesinin feshedildiği tarihten itibaren işlemeye başlar. Bu nedenle işçi, eksik ödeme nedeniyle önemli bir maddi kayba uğradıysa dava sonunda faizle birlikte daha yüksek bir tutar alabilir. İşveren ise gecikme ve eksik ödeme nedeniyle sorumluluk taşır.
Eksik Ödeme İspatında Kullanılabilecek Deliller
Kıdem tazminatı farkının ispatında işçinin ücret bordroları, banka hesap dökümleri, sözleşme hükümleri ve SGK kayıtları büyük önem taşır. Ayrıca tanık beyanları da işçinin gerçek ücretinin belirlenmesi açısından kullanılabilir. Düzenli ödemelerin hesaba katılmadığı durumlarda geçmişe yönelik hesaplamalar bilirkişi tarafından yapılır. Bu deliller işçinin iddiasını güçlendirir.
İşverenin Eksik Ödeme Yapması Halinde Cezai Yaptırımlar
Kıdem tazminatını eksik ödeyen işveren hukuki sorumluluk altına girer ve işçi tarafından dava yoluna gidilmesi halinde ödeme faiziyle birlikte yapılmak zorundadır. İşveren ayrıca kötü niyetli davranış sergilemişse tazminata ek yaptırımlarla karşılaşabilir. İşçinin haklı nedenle fesih yapması durumunda diğer işçilik alacakları da doğabilir. Bu nedenle işveren açısından eksik ödeme ciddi risk taşır.
Kıdem Tazminatının Eksik Ödendiğini Nasıl Anlarsınız?
İşçi, kendisine yapılan ödemenin brüt ücretine ve çalışma süresine uygun olup olmadığını kontrol ederek eksikliği fark edebilir. Ayrıca düzenli aldığı prim, ikramiye ve diğer ödemelerin hesaba katılıp katılmadığı incelenmelidir. Hesaplamanın profesyonel bir hukukçu tarafından kontrol edilmesi en doğru yaklaşımdır. Bu sayede işçi hem hakkını öğrenir hem de zaman kaybetmeden gerekli adımı atabilir.
İşçi Maaşını Alamayınca Nereye Şikayet Edilir?
İşçi Maaşını Alamadığında Nereye Şikâyet Edebilir?
İşçinin maaşının ödenmemesi, İş Kanunu’na aykırı bir durumdur ve işçi, ücret alacağını korumak için çeşitli resmî kurumlara başvurabilir. Aşağıdaki tablo, maaş ödenmediğinde başvurulabilecek temel mercileri ve hangi durumda hangi yola gidilebileceğini özetlemektedir.
| Başvuru Yeri | Başvuru Şekli | Ne İçin Uygundur? |
|---|---|---|
| ALO 170 Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Hattı | Telefon üzerinden, ücretsiz çağrı hattı | Maaşın ödenmemesi ile ilgili ilk şikâyet ve danışma başvuruları, şikâyetin ilgili kurumlara aktarılması. |
| Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü | İkamet veya işyeri bölgesindeki İŞKUR il müdürlüğüne yazılı başvuru | İşverenin ücret ödeme yükümlülüğünü yerine getirmediği durumlarda idari inceleme başlatılması ve gerekli işlemlerin yapılması. |
| İş Mahkemesi | Avukatla veya bizzat, alacak davası açılması | Maaş, fazla mesai, yıllık izin gibi tüm ücret alacaklarının yargı yoluyla tahsili; bordro ve banka kayıtlarına dayalı alacak davası. |
| İl Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) | İlgili SGK müdürlüğüne dilekçe ile başvuru | Primlerin eksik veya hiç bildirilmediği, kayıt dışı çalışmanın olduğu durumlarda denetim ve idari yaptırım talebi. |
| İşçi Sendikaları | Üye olunan sendikaya yazılı veya sözlü başvuru | Maaş ödenmemesi karşısında toplu destek, arabuluculuk girişimleri ve hukuki süreçte sendikal destek alınması. |
ALO 170 Çalışma ve Sosyal Güvenlik İletişim Hattı
Başvuru Şekli: Telefon üzerinden, ücretsiz çağrı hattı.
Uygun Olduğu Durumlar: Maaşın ödenmemesine ilişkin ilk şikâyet ve bilgi alma, şikâyetin ilgili kurumlara yönlendirilmesi.
Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü
Başvuru Şekli: İkamet veya işyeri bölgesindeki İŞKUR il müdürlüğüne yazılı başvuru.
Uygun Olduğu Durumlar: İşverenin ücret ödeme yükümlülüğünü ihlal ettiği durumlarda idari inceleme ve yaptırım sürecinin başlatılması.
İş Mahkemesi
Başvuru Şekli: Avukatla veya bizzat alacak davası açılması.
Uygun Olduğu Durumlar: Maaş, fazla mesai, yıllık izin gibi tüm ücret alacaklarının yargı yoluyla tahsili.
İl Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)
Başvuru Şekli: İlgili SGK müdürlüğüne dilekçe ile başvuru.
Uygun Olduğu Durumlar: Primlerin eksik bildirilmesi veya kayıt dışı çalışma iddialarında denetim ve idari işlem talebi.
İşçi Sendikaları
Başvuru Şekli: Üye olunan sendikaya yazılı ya da sözlü başvuru.
Uygun Olduğu Durumlar: Maaş ödenmemesi halinde toplu destek, işverenle görüşme ve hukuki süreçte sendikal yardım alınması.
Sık Sorulan Sorular -İş Veren Kıdem Tazminatını Eksik Öderse Ne Yapılır?
Bu bölümde kıdem tazminatının eksik ödenmesi, geç ödenmesi veya hiç ödenmemesi durumunda işçilerin en çok araştırdığı sorulara yer verilmiştir.
Eksik ödenen tazminat için ne yapılmalı?
Eksik ödenen tazminat için işçinin önce hesaplamayı kontrol etmesi ve eksikliğin nedenini öğrenmesi gerekir. Ardından zorunlu olan arabuluculuk başvurusu yapılmalı ve işverenle müzakere edilmelidir. Anlaşma sağlanamazsa iş mahkemesinde dava açılabilir. Eksik ödeme için faiz talep etme hakkı da bulunmaktadır.
Kıdem tazminatı en geç kaç gün içinde ödenir?
Kıdem tazminatının en geç ödenme süresi fesih tarihidir; yani iş sözleşmesi sona erdiği gün ödenmesi gerekir. Gecikme yaşanırsa işveren hukuken sorumlu olur ve faiz işletilir. Yargıtay kararları ödeme için makul bir süre tanımaz, doğrudan fesih gününü esas alır. Bu nedenle gecikmenin hiçbir hukuki gerekçesi kabul edilmez.
Kıdem tazminatı eksik yatarsa ne olur?
Kıdem tazminatı eksik yatarsa işçi fark alacağını talep etme hakkına sahiptir. Eksik ödeme faizle birlikte işverenin sorumluluğundadır. Bu durum işçi açısından haklı fesih nedeni sayılabilir. İşçi hem arabulucuya başvurabilir hem de dava açarak tüm farkı talep edebilir.
Kıdem tazminatının geç ödenmesi halinde geç ödenen tutara uygulanacak faiz oranı nedir?
Kıdem tazminatının geç ödenmesi halinde uygulanacak faiz oranı mevduat faizidir. Yargıtay uzun yıllardır kıdem tazminatına özel bir faiz türü uygulamaz; işçilik alacaklarında mevduat faizi esas alınır. Faiz fesih tarihinden itibaren işlemeye başlar. Bu nedenle gecikme işverenin mali yükünü artırır.
Kıdem tazminatı ödenmezse nereye şikayet edilir?
Kıdem tazminatı ödenmezse işçi önce arabuluculuk bürosuna başvurmalıdır çünkü dava şartıdır. Anlaşma olmazsa iş mahkemesinde dava açılır. Ayrıca Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü’ne şikayet yapılabilir ancak bu idari bir bildirimdir, tazminat ödenmesi için dava açılması gerekir. Hukuki yol her zaman daha etkilidir.
İşveren işçiye hangi durumlarda dava açabilir?
İşveren işçiye zarar verme, hırsızlık, sözleşmeye aykırı davranış veya rekabet yasağının ihlali gibi hallerde dava açabilir. Ancak işverenin dava açabilmesi için somut deliller sunması gerekir. Kıdem tazminatının ödenmesi ya da ödenmemesi bu davaların konusunu oluşturmaz. İşveren her iddiasını mahkemede ispatlamakla yükümlüdür.
İşveren kıdem tazminatı ödemezse ne olur?
İşveren kıdem tazminatı ödemezse arabuluculuk süreci zorunlu olarak başlatılır. Anlaşma sağlanmazsa iş mahkemesinde tazminat davası açılır ve işveren faiziyle birlikte ödeme yapmak zorunda kalır. Ayrıca işçi bu durumu haklı nedenle fesih gerekçesi olarak da ileri sürebilir. Gecikme veya ödememe işveren aleyhine ciddi hukuki sonuçlar doğurur.
Kıdem tazminatı son kaç ay dikkate alınır?
Kıdem tazminatı son alınan brüt ücret üzerinden hesaplanır, birden fazla ayın ortalaması alınmaz. Ancak düzenli ödenen prim, yol, yemek ve benzeri ödemeler de bu brüt ücrete dahil edilir. Bu nedenle işçinin fesih tarihindeki gerçek ücreti önem taşır. Yanlış ücret bildirimi tazminatın eksik hesaplanmasına neden olabilir.
Kıdem tazminatını devlet mi veriyor işveren mi?
Kıdem tazminatını devlet değil işveren öder. Türkiye’de kıdem tazminatı fonu henüz kurulmadığı için sorumluluk tamamen işverene aittir. İşveren ödemezse hukuki yollara başvurup alacağın tahsili mümkündür. Devlet yalnızca süreçte denetim ve düzenleyici rol üstlenir.
İş çıkışı tazminatı ne zaman ödenir?
İş çıkışı tazminatı, yani kıdem tazminatı fesih tarihinde ödenmelidir. Yargıtay bu konuda gecikmeyi kabul etmez ve gecikme faiz sebebi sayılır. Ödemenin geciktirilmesi işverenin kusurlu davranışı olarak değerlendirilir. Bu nedenle fesih günü ödeme esastır.
Kıdem tazminatı hesaba yatırmak zorunda mı?
Kıdem tazminatının hesaba yatırılması zorunlu değildir, nakit ödeme de yapılabilir. Ancak ispat açısından banka üzerinden ödeme yapılması işçinin yararınadır. Elden ödeme çoğu zaman uyuşmazlıklara yol açmaktadır. Bu nedenle banka kanalı en güvenli yöntemdir.
Kıdem tazminatı aldıktan sonra dava açılır mı?
Kıdem tazminatı alındıktan sonra fark tazminatı için dava açılabilir. Çünkü eksik ödeme yapıldığı sonradan anlaşılabilir. Bu durumda arabulucuya başvurulup ardından dava açılması mümkündür. Yani tam ödeme alındığı düşünülse bile fark davası açılabilir.
Eksik yatan maaş nereye şikayet edilir?
Eksik yatan maaş öncelikle arabuluculuk sürecine taşınır. Ayrıca Çalışma ve İş Kurumu İl Müdürlüğü’ne bildirim yapılabilir. Ancak alacağın tahsili için iş mahkemesinde dava açılması gerekir. Şikayet yalnızca idari bir inceleme başlatır.
Maaş eksik yatması durumunda ne yapmalı?
Maaş eksik yatıyorsa işçi önce işverenden açıklama talep etmeli ve eksikliğin nedenini öğrenmelidir. Ardından arabuluculuk başvurusu yaparak alacağın tahsilini talep edebilir. İşveren ödemezse dava yolu açıktır. Bu durumda işçi gecikme faizine de hak kazanır.
Sigortayı eksik göstermenin cezası nedir?
Sigortayı eksik göstermek işveren açısından ağır idari para cezalarına yol açar. Ayrıca işçi dilerse hizmet tespiti davası açabilir. Bu durum işverenin prim borcu ve geçmişe dönük cezalar ödemesine neden olur. Eksik bildirim hem işçiyi hem işvereni olumsuz etkiler.
Kıdem tazminatı mahsup edilebilir mi?
Kıdem tazminatı bazı sınırlı durumlarda mahsup edilebilir ancak bu işlem işçinin rızası olmadan yapılamaz. İşveren, işçiye ait borçları otomatik olarak kıdem tazminatından düşemez. Mahsup işlemi hukuken sıkı kurallara tabidir. Aksi davranış işveren için sorumluluk doğurur.