İş kazası tespit davası, bir olayın iş kazası niteliğinde olup olmadığının mahkeme kararıyla belirlenmesi amacıyla açılan davadır. SGK tarafından iş kazası olarak kabul edilmeyen veya işverenin bildirim yapmadığı durumlarda işçi ya da yakınları bu yolla hak arayabilir. Avukat Demirhan Altunkaya olarak, 2026 yılı uygulamaları doğrultusunda bu davanın yasal dayanaklarını, süreçteki kritik noktaları ve ispat unsurlarını açıklıyoruz.
İş Kazası Tespit Davası Nedir?
İş kazası tespit davası, meydana gelen bir olayın 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kapsamında iş kazası sayılıp sayılmayacağının tespit edilmesi için açılır. SGK’nın kaza bildirimini reddetmesi veya işverenin kazayı gizlemesi durumunda bu dava açılarak yargı kararıyla “iş kazası” tespiti sağlanır. Bu tespit, maddi ve manevi tazminat davaları için temel dayanak oluşturur.
İş Kazası Tespit Davasının Amacı
Bu davanın amacı, olayın hukuken iş kazası sayılmasıdır. Böylece işçi veya hak sahipleri SGK tarafından gelir, tazminat, geçici iş göremezlik ödeneği gibi haklarını talep edebilir. Yargı kararıyla kazanın iş ilişkisiyle bağlantısı kurulduğunda mağduriyetin giderilmesi mümkün hale gelir.
İş Kazası Tespit Davasında Yetkili Mahkeme
Yetkili mahkeme, işçinin fiilen çalıştığı işyeri adresine en yakın İş Mahkemesi’dir. Davacı, işçinin kendisi veya vefat durumunda yakınları olabilir. SGK’nın taraf olarak davaya katılması zorunludur. Davanın açıldığı yerde işverenin kayıtları, tanık ifadeleri ve varsa hastane raporları incelenir.
İspat Yükü ve Deliller
İş kazasının tespitinde deliller büyük önem taşır. İşyerinde tutulan kaza kayıtları, tanık beyanları, iş güvenliği raporları, ambulans çağrı kayıtları ve hastane giriş tutanakları mahkemece değerlendirilir. Gerekirse bilirkişi incelemesi yapılır. Delillerin olayın işin yürütümü sırasında meydana geldiğini göstermesi gerekir.
İş Kazası Tespit Davası – Delil Listesi
Aşağıdaki tablo, mahkemece en sık kullanılan delilleri ve kısa açıklamalarını içerir. Masaüstünde tablo, mobilde kart görünümü sunulur.
| Delil Türü | Kaynak / İçerik | Hukuki Önemi |
|---|---|---|
| Kaza tarihi ve saatine ilişkin tutanaklar | İşyeri olay kayıtları, kolluk/ambulans çağrı kayıtları | Olayın kronolojisini ve işin yürütümüyle bağını kanıtlar. |
| Tanık ifadeleri ve işyeri kamera kayıtları | Aynı vardiya çalışanları, güvenlik kamera görüntüleri | Olayın oluş şeklini ve kusur değerlendirmesini destekler. |
| Hastane epikriz raporu veya adli muayene tutanağı | Acil servis kayıtları, epikriz ve tetkik sonuçları | Yaralanmanın niteliği, illiyet bağı ve maluliyet sürecinin temeli. |
| SGK kayıtları ve işveren bildirimleri | İş kazası bildirim formu, vizite, hizmet dökümü | Bildirim süresi/kapsamı ve kurumsal kabul açısından belirleyici. |
İş Kazası Bildiriminin Yapılmaması Durumu
İşverenin SGK’ya kaza bildirimini 3 iş günü içinde yapmaması hâlinde, işçi veya yakınları doğrudan mahkemeye başvurarak tespit talebinde bulunabilir. Bildirimin yapılmaması, işverenin idari para cezasına çarptırılmasına da neden olabilir. Bu nedenle mahkeme süreci hem işçinin haklarını korur hem de işverenin yükümlülüklerini belirginleştirir.
Dava Açma Süresi
İş kazası tespit davası için kanunda özel bir zamanaşımı süresi öngörülmemiştir. Ancak tazminat davası açılabilmesi için kazanın tespitinden itibaren 10 yıllık genel zamanaşımı süresi işler. Bu nedenle kazanın hemen ardından tespit davasının açılması hak kaybını önler.
Mahkeme Süreci ve SGK’nın Rolü
Mahkeme, tarafların delillerini topladıktan sonra olayın iş kazası niteliğini değerlendirir. SGK, davada genellikle davalı konumundadır çünkü kurumun kazayı iş kazası olarak kabul etmesi gerekir. Karar kesinleştiğinde SGK, kazaya bağlı sigorta ödemelerini ve gelir bağlama işlemlerini yapar.
İş Kazası Tespit Davasının Sonuçları
Mahkeme kazayı iş kazası olarak tespit ettiğinde; işçi, maddi ve manevi tazminat talebinde bulunabilir. Ayrıca SGK tarafından sürekli iş göremezlik geliri, tedavi giderleri ve cenaze yardımı ödenir. Bu tespit, ileride açılacak kusur veya tazminat davalarında da delil niteliği taşır.
Sık Sorulan Sorular – İş Kazası Tespit Davası
İş kazası tespit davası hakkında en çok merak edilen sorular ve 2026 yılı uygulamalarına göre güncel yanıtlar aşağıda yer almaktadır. Bu bölüm, hem işçi hem de işveren açısından sürecin temel aşamalarını anlamayı kolaylaştırır.
İş kazası tespit davası neden açılır?
SGK veya işveren tarafından kazanın iş kazası olarak bildirilmemesi hâlinde, bu durumun mahkeme kararıyla tespiti için dava açılır. Böylece işçi, sigorta ve tazminat haklarını elde edebilir.
İş kazası tespit davası için zamanaşımı süresi ne kadardır?
Bu dava için özel bir süre belirlenmemiştir. Ancak tespit kararına dayanarak tazminat davası açılacaksa, kazanın meydana geldiği tarihten itibaren 10 yıllık genel zamanaşımı süresi uygulanır.
İş kazasında işçi şikayetçi olursa ne olur?
İşçinin şikayeti, hem SGK hem de savcılık nezdinde soruşturma başlatılmasına neden olabilir. Ayrıca işverenin idari para cezası veya cezai sorumluluğu da gündeme gelebilir.
İş kazası mahkemesi ne kadar sürede sonuçlanır?
Davanın süresi, delillerin toplanması ve bilirkişi incelemelerine bağlı olarak 6 ila 18 ay arasında değişebilir. Karmaşık olaylarda bu süre uzayabilir.
İş kazası sayılabilecek durumlar nelerdir?
İş yerinde, işin yürütümü sırasında veya işverenin görevlendirmesiyle dışarıda meydana gelen kazalar iş kazası sayılır. Servis sırasında ya da görevli seyahatte yaşanan olaylar da bu kapsamdadır.
Tespit davası hangi durumlarda açılır?
SGK’nın iş kazası bildirimini reddettiği, işverenin kazayı gizlediği veya olayın niteliğinde tereddüt olduğu durumlarda açılır. Mahkeme, olayı iş kazası olarak değerlendirirse SGK tüm hakları ödemekle yükümlüdür.
İş kazası bildirimi geç yapılırsa ne olur?
İşverenin bildirimi 3 iş günü içinde yapmaması, idari para cezasına yol açar. Ancak geç bildirim, kazanın iş kazası sayılmasını engellemez; tespit davası ile bu durum ispatlanabilir.
İş kazası sonucunda işverenden hangi tazminatlar talep edilir?
İşçi, maddi tazminat (gelir kaybı, tedavi giderleri) ve manevi tazminat (yaşadığı elem ve üzüntü) talep edebilir. Ölüm hâlinde destekten yoksun kalma tazminatı gündeme gelir.
İş kazalarında zamanaşımı kaç yıldır?
Tespit davası için 10 yıl, tazminat davaları içinse iş kazasının meydana geldiği tarihten itibaren 10 yıllık zamanaşımı süresi geçerlidir. Ceza davası süresi ise farklılık gösterebilir.
İş kazası geçiren işçi işten çıkarılırsa ne olur?
İş kazası geçirdiği için işten çıkarılan işçi, işe iade davası açabilir. Ayrıca işverenin haksız fesih nedeniyle kıdem ve ihbar tazminatı ödeme yükümlülüğü doğar.
İş kazası kusur oranını kim belirler?
Kusur oranı, mahkeme tarafından atanan bilirkişi heyeti tarafından belirlenir. İnceleme sırasında iş güvenliği uzmanı, mühendis ve hukukçu bilirkişiler değerlendirme yapar.
İş yerinde ayağın burkulması iş kazası mı?
Evet, eğer olay işin yürütümü sırasında meydana geldiyse, örneğin üretim alanında veya görevli bir işlem esnasında gerçekleştiyse iş kazası sayılır.
İş mahkemesinde işçi kaybederse ne olur?
Dava reddedilirse, SGK ödeme yapmaz ve işçi tazminat hakkını kullanamaz. Ancak temyiz hakkı bulunduğundan karar istinaf veya Yargıtay’a taşınabilir.
Kazada yaralananlar ne kadar tazminat alır?
Tazminat miktarı, kusur oranı, gelir düzeyi ve maluliyet oranına göre değişir. SGK tarafından bağlanan gelirler de toplam hesaplamada dikkate alınır.
İşçi alacağı geriye dönük kaç yıldır?
İşçilik alacaklarında genel zamanaşımı süresi 5 yıldır. Ancak iş kazası kaynaklı tazminat taleplerinde bu süre 10 yıldır.
İş kazasında hangi durumlarda tazminat alınır?
İşverenin iş güvenliği önlemlerini almaması veya kusurlu davranışı sonucu kaza meydana geldiyse, işçi veya yakınları tazminat talep edebilir.
Hizmet tespit davasını kazandıktan sonra ne yapılır?
Mahkeme kararı kesinleştiğinde, SGK kararı uygulayarak eksik primleri işler ve sigorta haklarını tanır. Böylece işçi emeklilik ve tazminat haklarından yararlanabilir.
Tazminat davasından önce iş kazasının tespiti davası açılır mı?
Evet, tazminat davasından önce iş kazasının tespiti davası açılmalıdır. Çünkü kazanın resmi olarak iş kazası sayılması, tazminat ve SGK haklarının temel şartıdır.
İş kazası olmadığının tespiti davası nedir?
İş kazası olmadığının tespiti davası, işverenin veya SGK’nın bir olayın iş kazası sayılmaması gerektiğini ileri sürdüğü durumlarda açtığı davadır. Bu dava ile olayın iş kazası sayılıp sayılmayacağı mahkemece belirlenir.
İş kazası tespit davası dilekçe örneği nasıl hazırlanır?
Dilekçe, kazanın tarihi, yeri, olayın oluş şekli ve taraf bilgilerini içermelidir. Ayrıca SGK bildirimi, tanıklar ve varsa tutanaklar da eklenmelidir.
İş kazası tespit davası kesinleşmeden icraya konulur mu?
İş kazası tespiti kararı kesinleşmeden doğrudan icraya konulamaz. Ancak mahkeme kararı kesinleştikten sonra tazminat davası veya icra işlemleri başlatılabilir.
İş kazası tespit davası cevap dilekçesi nasıl yazılır?
Cevap dilekçesinde işveren veya davalı taraf, olayın iş kazası sayılmaması gerektiğini gerekçeleriyle açıklamalıdır. Deliller ve tanık listesi bu aşamada sunulmalıdır.
SGK iş kazası tespiti dilekçesi nasıl verilir?
SGK’ya yapılacak tespit dilekçesi, iş kazasının tarihi, yeri ve olayın kısa açıklamasıyla hazırlanır. Dilekçe SGK’ya yazılı olarak veya e-Devlet üzerinden sunulabilir.
İş kazası tespit davası kime karşı açılır?
İş kazası tespit davası genellikle Sosyal Güvenlik Kurumu’na karşı açılır. Ancak bazı durumlarda işverenin de davaya dahil edilmesi mümkündür.
İş kazası tazminat davası nedir?
İş kazası tazminat davası, kazada yaralanan veya vefat eden işçinin veya yakınlarının maddi ve manevi zararlarının giderilmesi için açılan davadır. Bu dava, tespit davasının ardından açılır.